Eksplozja długu

W tym wpisie prognozuję co może się wydarzyć jeśli USA wejdzie w recesję w 2019-2020 roku. W recesji mamy do czynienia z ujemnym wzrostem gospodarczym (PKB) i wzmożonym zapotrzebowaniem na finansowanie tam gdzie go zabraknie z powodu recesji. Dlatego w latach 2020-2022 deficyt budżetowy w USA wzrośnie do 3-4 bilionów dolarów rocznie. Jak pokazał rok 2018, najprawdopodobniej zabraknie kupujących na ten dług, dlatego bank centralny (FED) dodrukuje co najmniej 5 bilionów dolarów do 2023 roku i skupi dług (obligacje).

Wbrew wypowiedziom niektórych amerykańskich polityków, a także polskich analityków, amerykańska gospodarka nie jest w aż tak dobrej formie (jest za szczytem). Gdy w gospodarce się polepsza “każdy znajdzie pracę”, dlatego liczba bezrobotnych spada. I spadała ona przez dekadę do sierpnia-października 2018 roku do poziomu 3,7%. Listopad-grudzień i styczeń 2019 roku przyniósł wzrost do 4,0%-4,1%. Niby niewiele, ale przy poziomie 4,3% analitycy uważają, że będzie to oznaką nadchodzącej recesji.

Sprzedaż domów spadała cały 2018 rok, zmieniając kierunek liczby sprzedaży na spadkowy, gdzie całą dekadę był on wzrostowy. Już 7 milionów kredytów na samochód ma opóźnienia w płatnościach wynoszących więcej niż 90 dni. Sam nowojorski FED na bazie spreadów obligacji szacuje prawdopodobieństwo recesji na 24% w nadchodzących 12 miesiącach. Prawdopodobieństwo to nie musi “dojść” do 100%. Recesja w 2008 roku zaczęła się przy 40%, w 2000 roku przy 25%, a w latach 90-tych XX wieku przy około 30%.

W tym wpisie podejmuję się prognozy wpływu recesji, którą na potrzeby obliczeń z góry zakładam, że wydarzy się w 2020 roku, na działania Rezerwy Federalnej. W ostatniej dekadzie wzrost PKB wynosił około +3% (niebieska ciągła linia na rysunku), a gdy rozważymy ostatnie 30 lat, około +4,5% (niebieska przerywana linia). Dług amerykański w ostatnich dekadach przyrasta w tempie +7,5% rocznie (czerwona przerywana linia) i około +5% w ostatnich kilku latach. Jak widać z rysunku około roku 2013, dług przewyższył PKB USA, czyli wynosi ponad 100%. Ponieważ średnio rzecz biorąc dług przyrasta szybciej (+7,5%), niż PKB (+4,5%), stosunek długu do PKB będzie się zwiększał.

Zakładając uśrednione tendencje długoterminowe, w 2030 roku PKB USA wyniesie około 34 biliony dolarów, natomiast dług około 48 bilionów dolarów, co odpowiada 140% PKB. W 2040 te liczby wyglądają jeszcze gorzej: PKB 54 biliony dolarów, dług 103 biliony dolarów, czyli 190% PKB.

Co się wydarzy gdy w 2020 nadejdzie recesja? Na podobieństwo poprzednich recesji zakładam spadek PKB -5% przez jeden rok oraz brak wzrostu PKB przez kolejny rok (0%), a następnie powolny wzrost (+3%). Dług przyrasta obecnie w tempie +5%, w recesji i po recesji będzie przyrastał w tempie +13%. Poniżej prezentuję tabelę z wyliczeniami co może się wydarzyć (dane w bilionach dolarów).

rok	PKB	zmiana PKB (%)	dług	zmiana długu (%)	zmiana długu (USD)
2019	21,4	+3,0	22,6	+5,0	+1,1
2020	20,4	-5,0	25,7	+13,0	+3,1
2021	20,4	0,0	29,1	+13,0	+3,4
2022	21,0	+3,0	32,9	+13,0	+3,8
2023	21,6	+3,0	34,5	+5,0	+1,6
2024	22,2	+3,0	36,2	+5,0	+1,7

Jak widzimy w nadchodzącej recesji rząd USA będzie potrzebował 10 bilionów dolarów (z tabelki 3,1+3,4+3,8) aby funkcjonować, a których nie zbierze z podatków (obecnie zbiera z podatków 2 biliony dolarów, a i tak dług rośnie o ponad 1 bilion dolarów). Będzie musiał wyemitować obligacje. Duuużo obligacji. Tylko kto kupi taką ich liczbę? Oczywiście jest tylko jedna możliwość. FED dodrukuje z powietrza 5-10 bilionów dolarów i skupi te obligacje. Wg mnie możemy spokojnie szykować się na następne (czwarte) luzowanie ilościowe (quantitative easing, QE) i to większe niż poprzednie trzy razem wzięte. Baza monetarna może wzrosnąć z obecnych (02.2019) 4 bilionów dolarów (0,8 biliona w 2009 roku) do 10-15 bilionów. To oczywiście rozwodni siłę nabywczą dolara (jego wartość spadnie), na czym zapewne skorzysta wycena złota i innych metali szlachetnych.

---

Zawarte w tym wpisie informacje nie są rekomendacją w rozumieniu ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2017 poz. 724), lecz są informacją edukacyjną. Dobór aktywów do własnego portfela inwestycyjnego leży po stronie Czytelnika.